1. Maliyet Hesapları: Maliyet hesapları, mal ve hizmetlerin planlanan biçim ve niteliğe getirilmesi için yapılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına dönüştürülerek izlendiği hesaplardır. Bu bölümde yer alan gider hesapları uygulamada esneklik sağlamak üzere iki seçenek halinde 7/A ve 7/B olarak sunulmuştur. 7/A seçeneğinde giderler defter-i kebirde fonksiyon esasına göre, 7/B seçeneğinde ise çeşit esasına göre belirlenmiştir. Bu suretle, işletmelere giderlerin bölümlenmesinde ve defter-i kebirde izlenmesinde kendi organizasyon yapılarına, büyüklüklerine ve ihtiyaçlarına göre düzenleyebilmeleri için kolaylık sağlanmış, farklı maliyet hesaplama yöntemlerine uyulabilmesi açısından da geniş bir esneklik tanınmıştır.

7. MALİYET HESAPLARI (7/A SEÇENEĞİ)

70. Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları
700.Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı
701.Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hesabı
71. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
710. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
711. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Yansıtma Hesabı
712. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Fiyat Farkı
713. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Miktar Farkı
72. Direkt İşçilik Giderleri
720. Direkt İşçilik Giderleri
721. Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı
722. Direkt İşçilik Ücret Farkları
723. Direkt İşçilik Süre Farkları
73. Genel Üretim Giderleri
730. Genel Üretim Giderleri
731. Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı
732. Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları
733. Genel Üretim Giderleri Verimlilik Giderleri
734. Genel Üretim Giderleri Kapasite Farkları
74. Hizmet Üretim Maliyeti
740. Hizmet Üretim Maliyeti
741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı
742. Hizmet Üretim Maliyeti Fark Hesapları
75. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri
750. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri
751. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri Yansıtma Hesabı
752. Araştırma Ve Geliştirme Gider Farkları
76. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri
760. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri
761. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri Yansıtma Hesabı
762. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri Fark Hesabı
77. Genel Yönetim Giderleri
770. Genel Yönetim Giderleri
771. Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı
772. Genel Yönetim Gider Farkları Hesabı
78. Finansman Giderleri
780. Finansman Giderleri
781. Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı
782. Finansman Giderleri Fark Hesabı

7. MALİYET HESAPLARI (7/B SEÇENEĞİ)

79. Gider Çeşitleri
790. İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
791. İşçi Ücret Ve Giderleri
792. Memur Ücret Ve Giderleri
793. Dışarıdan Sağlanan Fayda Ve Hizmetler
794. Çeşitli Giderler
795. Vergi, Resim Ve Harçlar
796. Amortisman Ve Tükenme Payları
797. Finansman Giderleri
798. Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı
799. Üretim Maliyet Hesabı

2. 7/A Seçeneğinde Maliyet Hesapları: 2008 yılı aktif toplamı 1.484.000 TL veya net satışlar toplamı 2.967.900 TL yi aşan üretim ve hizmet işletmeleri için 2009 yılında 7/A seçeneğine göre maliyet hesaplarını tutmak zorundadırlar. Bu işletmeler için zorunlu olan 7/A seçeneğinde giderler esas defterlerde fonksiyon esasına göre belirlenmiştir. Eş zamanlı kayıt yöntemini kullanılması önerilen bu uygulamada, giderler yapıldıkları anda ilgili defter-i kebir hesaplarına "Fonksiyon Esasına" göre kaydedilirken, söz konusu giderler aynı zamanda yardımcı defterlerde hem çeşit esasına hem de ilgili gider yerlerine göre izlenir. Gider çeşitlerinin izleneceği yardımcı defter kayıtlarının, giderlerin ait oldukları gider yerlerini de gösterecek şekilde tutulması durumunda, yöntem amacına uygun biçimde yürütülmüş olacaktır. Bu kayıt yönetiminde; giderler eş zamanlı olarak aynı anda hem fonksiyonlarına, hem çeşitlerine hem de ilgili gider yerlerine göre izlendiğinden; muhasebe kayıtlarının azaltılmasına ve her kademenin üretim ve hizmet maliyetlerinin belli bir düzen içinde oluşturulmasına olanak sağlamaktadır.

Bu uygulamada, maliyet hesap grupları aşağıdaki gibi bölümlenmiştir.

70 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları

(Maliyet muhasebesinin genel muhasebeden bağımsız çalışması durumunda bu grup çalıştırılır.)

71 Direkt İlkmadde ve Malzeme Giderleri
72 Direkt İşçilik Giderleri
73 Genel Üretim Giderleri
74 Hizmet Üretim Maliyeti
75 Araştırma Geliştirme Giderleri
76 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
77 Genel Yönetim Giderleri
78 Finansman Giderleri

Bu uygulamada yardımcı defterlerde izlenecek Gider Çeşitleri 0–9 sayılı hesaplarda, Gider Yerleri ise 10–99 sayılı hesaplarda gösterildiği gibidir.

Bu bölümde yer alan Maliyet Hesap Gruplarının her biri defter-i kebir hesabı düzeyinde gider hesapları, yansıtma hesapları ve fark hesapları olarak bölümlenir.

Gider Hesapları: Bu hesaplar, dönem içinde yapılan ve tahakkuk ettirilen giderlerin izlendiği ve borçlarına kaydedildiği hesaplardır. Gider hesaplarına yapılacak kayıtlara ilişkin olarak düzenlenecek muhasebe fişlerinde gider yerleri ve gider çeşitleri hesaplarına ait numaralar birlikte yazılır.

Gider Yansıtma Hesapları: Bu hesaplar, "fiili maliyetlerin" uygulandığı durumlarda gider hesaplarında toplanan giderlerin tümünün; önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin kullanılması durumunda ise, bunlara göre saptanan giderlerin ilgili hesaplara yansıtılmasını sağlamak amacıyla kullanılır.

Fark Hesapları: Bu hesaplar, önceden saptanmış maliyet yöntemlerinin uygulanması halinde fiili giderler ile önceden saptanmış giderler arasındaki farkların kaydedildiği hesaplardır. Fark hesapları borç ve alacak kalıntısı verebilir.

70-Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları: Bu grupta yer alan hesaplar genel muhasebe ile maliyet muhasebesinin birbirinden ayrı olarak yürütülmesinin istenmesi durumunda, genel muhasebe ile maliyet muhasebesi arasında bağlantıların kurulmasını sağlamak amacıyla kullanılır. Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları hesap gubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:

700 Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı
701 Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hesabı

71-Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri: Bu grupta yer alan hesaplar, üretilen mamulün bünyesine ana madde olarak katılan ve hangi mamulden ne kadar tüketildiği, ekonomik bakımdan ayrı olarak izlenebilen ilk madde ve malzemelerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarını kapsar. Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri hesap gubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:

710 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
711 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Yansıtma Hesabı
712 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Fiyat Farkı
713 Direkt İlk Madde Ve Malzeme Miktar Farkı

72-Direkt İşçilik Giderleri: Bu grup bir mal veya hizmetin üretim maliyetine doğrudan doğruya verilebilen işçilik giderleri ile ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur. Direkt İşçilik Giderleri hesap gubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:

720. Direkt İşçilik Giderleri
721. Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı
722. Direkt İşçilik Ücret Farkları
723. Direkt İşçilik Süre Farkları

73-Genel Üretim Giderleri: Bu grup işletmenin üretimi ve bu üretime bağlı hizmetler için yapılan direkt ilkmadde ve malzeme ve direkt işçilik dışında kalan giderlerle ilgili gider, yansıtma ve fark hesaplarından oluşur. Genel üretim giderleri hesap gubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:

730. Genel Üretim Giderleri
731. Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı
732. Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları
733. Genel Üretim Giderleri Verimlilik Giderleri
734. Genel Üretim Giderleri Kapasite Farkları

74-Hizmet Üretim Maliyeti: Bu grup hizmet işletmeleri ile ilgilidir. Hizmet işletmelerinde 71, 72 ve 73 gruplarda yer alan hesaplar kullanılmaz. Bu hesaplar yerine bu gruptaki hesaplar kullanılır. Hizmet işletmelerinin üretim maliyetlerinin izlenmesinde kullanılan hesaplar bu grupta yer alır. Hizmet üretim maliyeti hesap gubunda aşağıdaki hesaplar yer alır:

740. Hizmet Üretim Maliyeti
741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı
742. Hizmet Üretim Maliyeti Fark Hesapları